Granit Tahiri
Pas vitesh planifikimi dhe vonesash të shumta, Sistemi i Hyrjes/Daljes i Bashkimit Evropian (EES) do të nisë funksionimin më 12 tetor.
Rregullat për hyrjen në BE dhe kohëzgjatjen e qëndrimit nuk kanë ndryshuar, por sistemi i ri do të monitorojë lëvizjet kufitare në zonën Schengen, që përfshin 29 vende. Për këtë, do të mblidhen të dhëna biometrike të vizitorëve, siç bëjnë tashmë vende të tjera, përfshirë SHBA-në.
Çfarë është EES?
EES është një sistem që regjistron të dhënat biometrike të shtetasve jo-UE që hyjnë në zonën Schengen (pothuajse të gjitha vendet e BE-së, përveç Qipros dhe Irlandës, si dhe Zvicrës, Islandës dhe Norvegjisë). Në mënyrë të ngjashme me SHBA-në, udhëtarët do të gjurmojnë me gishta dhe do t’u bëhet fotografia kur hyjnë dhe kur dalin nga blloku.
Qëllimi kryesor është dyfishtë: të reduktojë krimin dhe lëvizjet kufitare të paligjshme, dhe të sigurojë që vizitorët të mos tejkalojnë kohën e lejuar. Shtetasve që nuk i takojnë Bashkimit Europian u lejohet të qëndrojnë maksimumi 90 ditë brenda një periudhe 180-ditore.
Si do të funksionojë?
Sistemi kontrollon fytyrat dhe gjurmët e gishtave kundrejt të dhënave biometrike të regjistruara më parë. Herën e parë që një udhëtar takon sistemin, do t’i mblidhen fotografia dhe gjurmët e gishtave, si dhe të dhënat e pasaportës. Pikat kufitare në zonën Schengen kanë instaluar kioska vetëshërbimi ku vizitorët mund të regjistrohen. Pas regjistrimit fillestar, vizitat e ardhshme do të verifikohen automatikisht kundrejt të dhënave të regjistruara. Nëse udhëtari ka pasaportë biometrike dhe përdor E-gates, mund të hyjë shpejt pa pritje të gjatë.
A do të funksionojë kudo menjëherë?
Jo. Për të shmangur mbingarkesat e pritshme, implementimi do të bëhet gradualisht. Çdo vend anëtar mund të vendosë vetë ku dhe si ta zbatojë sistemin, me disa kërkesa minimale: pas 30 ditësh duhet të regjistrohen të paktën 10% e udhëtarëve, pas 90 ditësh 35%, pas 150 ditësh 50%, dhe pas 180 ditësh (më 9 prill) të gjithë udhëtarët duhet të jenë regjistruar në sistem.
Të paktën një pikë kalimi kufitar në secilin vend të BE-së do të ketë sistemin funksional nga 12 tetori. Komisioni Evropian rekomandon që sistemi të zbatohet gradualisht në pikat kufitare detare, ajrore dhe tokësore.
A do të ketë vonesa?
Zyrtarët presin disa vonesa fillestare, por kioskat vetëshërbimi për regjistrimin e të dhënave fillestare pritet t’i përshpejtojnë procedurat.
A mbaron vulosja e pasaportave?
Jo ende. Gjatë fazës së zbatimit gradual, pasaportat do të vazhdojnë të vulosen në pikat kufitare, edhe për ata që kalojnë përmes EES, për të lejuar ndjekjen e ditëve të qëndrimit në vendet që nuk kanë aktivizuar akoma sistemin. Kur EES të jetë plotësisht funksional më 9 prill, vulosjet në pasaporta do të ndalen./ CNN
